ปีนี้ได้ไปค่ายอาสาน้อยวันมากๆ
ไปแค่สองวันคือวันเสาร์อาทิตย์ที่ไม่ได้อยู่เวร
งานที่ทำก็คืองานปาดปูนตามเดิม
ทั้งๆที่จริงๆแล้วก็ไม่ได้เชี่ยวชาญขนาดนั้น
แต่ ณ ขณะนี้ก็เหลือคนทำเป็นไม่กี่คน......
อาจารย์ที่ปรึกษาท่านหนึ่งเคยให้ความเห็นว่า
การไปค่ายอาสาเป็นการทดสอบสมมติฐาน....
สมมติฐานที่มีอยู่ว่า
นักศึกษาจะสามารถฝึกตนให้เป็นคนที่มีคุณภาพมากขึ้นได้หรือไม่
โดยการทำงานชิ้นหนึ่งให้ประสบความสำเร็จ
คือ การสร้างอาคารเรียนให้กับโรงเรียนแห่งหนึ่ง
ตัวช่วยที่ใช้ในการฝึกฝนตัวหนึ่ง
คือ กฎค่าย
กฎค่ายของค่ายอาสานั้นมีสภาพไม่เหมือนกฎหมาย
เป็นเพียงกฎเกณฑ์ที่ไม่มี"สภาพบังคับ"
เป็นการกำหนดให้ชาวค่ายทำหรือไม่ทำบางอย่าง
แต่ก็ไม่ได้กำหนดบทลงโทษเอาไว้
ว่าถ้าไม่ทำตาม ผลจะเป็นอย่างไร
มาตรการที่ดูเหมือนจะเป็นบทลงโทษอย่างเดียว
ก็คือ การเชิญออกจากค่าย (ให้กลับบ้าน)
แต่ในความเป็นจริงกฎเกณฑ์ที่มีลักษณะเป็นบทลงโทษข้อนี้
ก็ไม่มีการใช้อย่างจริงจังหรือเป็นกิจลักษณะ
เคยมีการยกประเด็นนี้ขึ้นสอบถามในที่ประชุม
ว่าการที่กฎค่ายไม่ได้กำหนดบทลงโทษไว้
ทำให้กฎค่ายนั้นมีสภาวะที่"เป็นหมัน"
คือ มีก็เหมือนไม่มี ไม่สามารถบังคับให้เป็นไปตามนั้นได้...
ทำไมกฎค่ายจึงไม่มีบทลงโทษ ?
เหตุผล คือ กลุ่มอาสาฯเชื่อในความเป็นมนุษย์
มนุษย์ที่อยู่รวมกันเป็นสังคม
ย่อมต้องมีการกำหนดข้อตกลงบางอย่างขึ้นมา
เพื่อประโยชน์ในการใช้ชีวิตของแต่ละคน
ตกลงกันว่าจะรับประทานอาหารในเวลา 7.00, 12.00 และ 18.00
เพื่อให้ทุกคนได้ข้าว
ตกลงกันว่าจะใช้น้ำอย่างจำกัด
เพื่อให้ทุกคนมีน้ำใช้
ตกลงกันว่าจะไม่ออกไปนอกค่าย
เพื่อความปลอดภัย
กฎเกณฑ์แต่ข้อ มีเหตุผลในการดำรงคงอยู่ของมัน
มนุษย์สามารถรับรู้เหตุผล สามารถเข้าถึงประโยชน์ที่จะได้รับจากการปฏิบัติตามกฎเกณฑ์
เล็งเห็นได้ว่าการปฏิบัติตามย่อมได้ประโยชน์
จึงไม่มีความจำเป็นต้องมีกฎเกณฑ์ที่จะมากำหนดสภาพบังคับ
บังคับให้ชาวค่ายต้องปฏิบัติตามกฎนั้นๆ
การกำหนดให้ชาวค่ายต้องปฏิบัติตามกฎค่าย
ทั้งๆที่กฎค่ายก็ไม่ได้กำหนดบทลงโทษ
เป็นการฝึกฝนชาวค่ายทำตามกฎเพื่อประโยชน์ของส่วนรวม
ไม่ใช่ทำตามกฎเพียงเพราะว่ามันเป็นกฎ....
เพื่อให้การฝึกฝนดังกล่าวบรรลุผล
กฎค่ายจึงต้องมีลักษณะ
๑ สามารถปฏิบัติตามได้โดยไม่ลำบาก
๒ มีเหตุผลมารับรองประโยชน์ที่ได้จากการทำตาม
๓ กรรมการค่ายเข้าใจและยอมรับกฎข้อนั้น สามารถอธิบายเนื้อหาสาระของกฎนั้นให้ชาวค่ายใหม่เข้าใจได้
ข้อความคิดว่าด้วยกฎค่าย
ก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนได้จากการเข้าร่วมกิจกรรมค่ายอาสาฯมาหลายปี.....
